ÖZEL HABER/OKTAY CANDEMİR
RADİKAL PRESS - -Van ve çevresindeki Kürt illerinden batıya doğru gerçekleşen işçi göçü, işsizlik ve ekonomik zorluklar nedeniyle her yıl daha da artıyor.
Ancak bu göç, çoğunlukla inşaat sektöründe ağır çalışma koşulları ve yetersiz iş güvenliği ile birleşiyor. Son yıllarda, bu işçi göçünün sonuçları trajik şekilde iş cinayetlerine dönüşmüş durumda. Van, Muş, Ağrı gibi illerden İstanbul, İzmir, Kocaeli gibi büyük şehirlere çalışmak için giden Kürt işçilerin inşaat sektöründeki ölüm oranları her geçen gün artıyor.
BİR YILDA 27 VANLI GENÇ HAYATINI KAYBETTİ
Van, ekonomik çöküş ve işsizlik nedeniyle yıllardır göç veriyor. Bu göçün büyük kısmı inşaat ve tarım sektörlerinde çalışmak üzere batıya yöneliyor. 2022 yılında, en az 56 Vanlı işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. 2024 ve 2025 yılının ilk iki ayında 27 Vanlı genç iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Özellikle yüksekten düşme gibi kazalar, inşaat işçilerinin ölümüne yol açıyor.
İNŞAATTA ÖLÜMLER DURDURULAMIYOR
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre, 2024 yılında en az 1897 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Bu ölümlerin büyük bir kısmı inşaat, tarım ve taşımacılık sektörlerinde gerçekleşti. Özellikle inşaat sektöründe, yüksekten düşme nedeniyle meydana gelen kazalar önemli bir yer tutuyor. Örneğin, 2024 yılında Van’ın Başkale ilçesinden 23 yaşındaki Şehmus Ayhan, Mersin’de çalıştığı inşaatın 6. katından düşerek hayatını kaybetti.
SON BİR YIL İÇİNDE GERÇEKLEŞEN İŞ CİNAYETLERİ
Vanlı işçilerin yaşadığı iş kazalarının örnekleri ise dikkat çekici boyutlarda. Van’ın Çaldıran ilçesinden Sinan Şahin ise inşaattan iskeleden düşerek hayatını kaybetti. Ayrıca, 27 yaşındaki Musa Has, bir binanın 8. katında dengesini kaybedip asansör boşluğuna düşerek hayatını kaybetti. Zafer Sağın adlı bir başka Vanlı işçi, Samsun’da bir inşaatta dengesini kaybedip ikinci kattan düşerek hayatını kaybetti. Van’dan İzmir’e çalışmaya giden Mehmet Dilemre, çalıştığı inşaatın 8. katından düşerek hayatını kaybetti. Sinan Kaya, iş bulamadığı için Şanlıurfa’da inşaat sektöründe çalışmak üzere gittiği inşaattan düşerek yaşamını yitirdi. İstanbul Esenyurt ilçesinde 49 yaşındaki Vanlı Fevzi Kaya, çatıya çıkarken Atermit’in kırılması sonucu beton zemine düşerek ağır yaralandı ve hayatını kaybetti. Tekirdağ Çerkezköy ilçesinde Van Başkale nüfusuna kayıtlı Baran Dündar da 6. kattan düşerek hayatını kaybetti. Van’ın Çaldıran ilçesinin Yukarı Yanıktaş mahallesinden Azad Çelik, Kahramanmaraş’ta çalıştığı inşaattan düşerek hayatını kaybetti. Günde ortalama beş işçi, iş cinayetlerinde hayatını kaybediyor.
YILMAZ: YASALAR PRATİKTE UYGULANMIYOR, DENETLEMELER YAPILMIYOR
İş Güvenliği Uzmanı Mehmet Yılmaz, bölgedeki gençlerin batıya gitmek için ekonomik zorluklardan dolayı çalışmak zorunda kaldığını belirtiyor. Özellikle inşaat sektöründe iş güvenliğinin yetersiz olduğunu ve kazaların sıklıkla arttığını ifade ediyor. Yılmaz, 2012’de iş güvenliği yasalarının yürürlüğe girmesiyle bazı olumlu gelişmeler olsa da, son yıllarda kazaların arttığını ve Avrupa ülkelerine kıyasla Türkiye’de işçi ölümlerinin hala çok yüksek olduğunu dile getiriyor.
"ÜNİVERSİTE OKUYAN YOKSUL ÖĞRENCİLER İNŞAATLARDA ÇALIŞMAK ZORUNDA KALIYOR"
Bölgenin ekonomik olarak sonlarda bulunması, fabrikaların olmaması ve yoğun işsizlik gibi faktörlerle Kürt gençlerinin batı illerine giderek çalışmak zorunda kaldığını Mehmet Yılmaz, "İnsanlarımız çalışmak zorunda. Özelikle son yıllarda üniversite çağında okuyan öğrenciler, sömestr ve yaz tatilinde kendi masraflarını çıkarmak, ailelerine yardımcı olabilmek için batı illerine giderek inşaatlarda çalışmak zorunda kalıyor. Çoğu da İstanbul'a giderken 25 saat süren otobüs yolculuklarında meydana gelen kazalarda hayatını kaybediyor. En çok iş kazasının olduğu en ağır iş grubu inşaatlardır. Özellikle 2012'den önce iş güvenliği yasal olarak olmadığı yerlerde daha çok kaza oluyordu. 2012'den sonra çıkan büyük çaplı büyük menşeli iş güvenliği konsepti olan inşaatlarda yasa ile bazı düşüşler yaşasa da kazalar son iki üç yıldır yeniden arttı. Ancak yine de avrupanın çok çok üstünde iş kazalarıyla karşı karşıyayız" diye konuştu.
"İŞÇİLER BİLİNÇSİZ VE EĞİTİLMİYOR"
Türkiye'de yasalar yüzeysel olduğunu, kanuni denetimler yapılmadığına dikkat çeken Yılmaz şunları söyledi: "Çalışanların da bilinçsiz olması, daha fazla çalışma mesai yapıp, emniyet kemeri, baret gibi iş güvenliği envanterine uymadıkları için de kazalar oluyor. Vanlı gençlerin düşme, kaza oranı daha yüksek. Ufak çaplı yerlerde iş güvenliği oranı sadece evrak üzerinde kalıyor. İş güvenliği kağıt üzerinde. Emek boyutunda inşaat sektöründe insan üstü çalışma gereği duyuyor, sağlam iskeleler kurulmuyor. İş veren boyutunda insan hayatının önemi yok, en kısa sürede en fazla karı elde etme duygusu olan kapitalist bakış açısı malesef bu ölümlere yol açıyor. Bu ülkede denetim yok ve Soma ve diğer büyük facialara rağmen bir kamuoyu oluşmuyor. Yasaların pratikte karşılığı yok, iş güvenliğine uyan çok az firma bulunuyor." ifadelerini kullandı.
