İsrail ve Hamas arasında son aylarda giderek büyüyen çatışma hali sonunda Ortadoğu'nun belli kesimlerine sıçradı. İsrail'in Lübnan'a yönelik bombardımanı, Hamas liderlerine yönelik ardı ardına gerçekleşen suikastler, savaşın çeperini daha da büyütüyor. Tüm bunları bir kaç yıl içinde gerçekleşmesi muhtemel ABD-İran savaşının mıntıka temizliği olarak okuyabiliriz.
Tüm bunların yeni bir 3. Dünya savaşına giden yolun başlangıcı olduğu şeklindeki görüşlere katılmıyorum. Ortadoğu, 40 yıl önce İran-Irak savaşıyla başlayan emperyalist bir kazanın içine girdi. Saddam Hüseyin'in 'Mahallenin dayısı benim' felsefesiyle yaptığı çılgınlıklar ABD'nin Ortadoğu'ya girmesine vesile oldu. Hali hazırda yüzyıllardır devam eden kontrollü Ortadoğu krizinden bir dünya savaşı çıkmayacaktır ama İran için sular iyice ısındı diyebiliriz.
Ortadoğu'da son yüzyıldır yaşanan tüm çatışmaların, savaşların kurbanı ise Kürtler oldu. Kürtler son 30 yıldır önemli hamlelerle önemli mevziler kazandılar ama bunun sürdürülebilirliğine ilişkin Kürtlerde ciddi endişeler var. Olası bir İsrail-İran ya da ABD-İran savaşında Kürtlerin ne olacağına, ne yapacağına dair bir çok tez üretiliyor.
Peki, Ortadoğu'da savaş genişlerse Kürtler ne olacak? Gelin parça parça bu ihtimalleri değerlendirelim.
Olası İran-İsrail savaşında, İran'da yaşayan Kürtler kilit bir duruma gelecektir ve bu da Kürtler üzerindeki baskıyı arttıracaktır. Uzun yıllardır İran rejimine karşı direnen Kürtlerin İran-İsrail savaşından lehlerine sonuçlarla çıkmaları yüksek ihtimal ama bu tamamen o günün koşullarında Kürtlerin uygulayacağı politikaya bağlı.
Türkiye, Suriye’de YPG’nin güçlenmesini bir tehdit olarak görüyor. Eğer İsrail-Hamas çatışması genişlerse ve bölgeye müdahil aktörlerin sayısı artarsa, Türkiye’nin Kürt bölgelerindeki askeri hareketliliği de artabilir. Ayrıca, Türkiye’nin bölgedeki müdahaleleri Kürtlerle olan ilişkilerini daha da kötü bir duruma sokabilir.
Eğer İsrail-Hamas çatışması Lübnan, Suriye veya Irak gibi ülkelere yayılırsa, bu Kürt bölgelerine de sıçrayabilir ve güvenlik açısından Kürtleri zor durumlara sokabilir.
Kürtlerin yaşadığı tüm toprak parçalarında büyük nüfuz savaşları var. Kürtler, Irak ve Suriye'de uluslararası güçlerle işbirliği yaparak konumunu güçlendirmeye çalışıyor. Olası savaşlarda Güney ve Rojava siyaseti, uluslararası güç dengeleriyle kurdukları ilişkilerini yeniden gözden geçirmek durumunda kalacak. Savaş kısa vadede Kürtlerin manevra alanını daraltıyor gibi görünse de uzun vadede Kürtler lehine olumlu gelişmeler olabilir.
Elbette İsrail-Hamas çatışmasının tüm bölgeye yayılmasınden Kürtler de her anlamda etkilenecektir. Suriye ve Irak’taki Kürtler doğrudan çatışmanın içine çekilebilir.
EDİTÖRDEN
