RADİKAL PRESS - Halkların Eşitlik ve Demokrasi (DEM Parti) yönetimindeki Ağrı Belediyesi Meclisi, 6 Eylül'de toplanarak, Fırat Mahallesi'nde bulunan bir parka Kürt yazar Mehmet Uzun'un isminin verilmesine karar verdi.

Ancak meclisten oy çokluğuyla geçen karar, valiliğin engeline takıldı. Ağrı Valiliği, kararı reddetti.

VALİ 'UYGUN' GÖRMEDİ

Valilik kararında, belediye kanununda yer alan "Cadde, sokak, meydan, park, tesis ve benzerlerine ad verilmesi ve beldeyi tanıtıcı amblem, flama ve benzerlerinin tespitine ilişkin kararlarda; belediye meclisinin üye tam sayısının salt çoğunluğu, bunların değiştirilmesine ilişkin kararlarda ise meclis üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun kararı aranır. Bu kararlar mülkî idare amirinin onayı ile yürürlüğe girer" maddesine işaret edilerek, Mehmet Uzun isminin parka verilmesi talebi "uygun" görülmedi.

Belediye, Uzun'un isminin parka verilmemesinin reddedilmesinin gerekçesini sordu. Ancak valilikten aynı yanıt verildi.

MEHMET UZUN KİMDİR?

Modern Kürt romancılığının kurucusu sayılan Mehmet Uzun, 1953 yılında Urfa’nın Siverek ilçesinde doğdu.

Türkiye’de 12 Mart Muhtırası sonrasında, 3 Mart 1972'de tutuklandı. İki yıl boyunca Diyarbakır ve Mamak askeri cezaevlerinde kaldı.

1974'te uygulanan genel afla serbest bırakılmasından sonra Ankara Yüksek Teknik Öğretmen Okulu'nda eğitime başladı. Burada arkadaşlarıyla birlikte Komal yayınevini kurdu.

 

21 Mart 1976'da yayınlamaya başladıkları Rizgari (Kurtuluş) isimli Kürtçe-Türkçe derginin yayın yönetmenliğini yaptı. Yayınladıkları yazıları nedeniyle Ankara’da tekrar tutuklandı. Çıktığı duruşmada savunmasını Kürtçe yaptı.

15 Eylül 1976'da tahliye edildikten sonra yargılaması bitmediği için, 26 Ağustos 1977'de, Suriye üzerinden İsveç'e gitti.

Uzun, İsveç'te Dagens Nyheter ve Aftonbladet gibi gazetelerde, 1979'dan itibaren ise Rızgariya Kurdistan (Kürdistan'ın Özgürlüğü), Kurmanci, Berbang (Şafak) ve Paris Kürt Enstitüsü'nün yayınladığı Hêvî (Umut) gibi Kürtçe yayın yapan dergilerde yazarlık yaptı.

 

M. Ferzend Baran takma adıyla yazdığı şiir ve yazılar hem bu dergilerde hem de Kurdistan Press gazetesinde yayınlandı. Kürtçenin yanı sıra, 1989-92 yılları arasında İsveççe yayınlanan 90-tal isimli edebiyat dergisinde yazarlık yaptı.

Kürtçe, Türkçe ve İsveççe edebi çalışmalarıyla çokdilli, çok kültürlü bir yazar olan Mehmed Uzun, uzun yıllar İsveç Yazarlar Birliği yönetim kurulu üyeliği yaptı.

Ayrıca İsveç ve Uluslararası PEN kulüplerinde aktif olarak çalıştı. İsveç ve Dünya Gazeteciler Birliği üyesiydi.

Kürtçe yedi roman yazan Mehmed Uzun’un romanları başta Türkçe olmak üzere birçok dile çevrildi. Denemeleri de çeşitli dergi ve gazetelerde yirmiye yakın dilde yayınlandı.

Roman, söyleşi, deneme, anlatı ve inceleme türünde 20'ye yakın eser yazan Uzun, romanlarını Kürtçe, diğer edebi çalışmalarını ise Kürtçe, Türkçe ve İsveççe yaptı.

Uzun, 1995 yılında türünün ilk örneği olan Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatı Antolojisi) ve gazeteci Madeleine Grive ile birlikte, İsveç'teki göçmen yazarlar hakkında Världen i Sverige (Tüm Dünya İsveç'te) adlı antoloji eserlerini yazdı.

Ödülleri

2001 yılında Türkiye Yayıncılar Birliği’nin her yıl verdiği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü’nü; roman sanatına ilişkin belirleyici katkılarından dolayı Berlin Kürt Enstitüsü’nün Edebiyat Ödülü’nü; yarattığı edebiyat ve sözün özgürlüğüne ilişkin duruşundan dolayı İskandinavya’nın en önemli ödüllerinden Torgny Segerstedt Özgürlük Kalemi Ödülü’nü; 2002’de İsveç kültür yaşamına sunduğu değerli katkılarından dolayı İsveç Akademisi’nin Stina-Erik Lundeberg Ödülü’nü, 2005 yılında ise Kürdistan Bölgesi Onur Ödülü’nü ve Diyarbakır Belediyeleri Onur Ödülü’nü aldı.

11 Ekim 2007 tarihinde, Diyarbakır’da uzun süreden beri mücadele ettiği mide kanserine yenik düşerek vefat etti.

Uzun, Diyarbakır’da bulunan Mardin Kapı Mezarlığı’nda defnedildi.

Yaşar Kemal, Mehmed Uzun için, “Kürt romanının dilinin dikenli yolunu açmıştır” nitelemesinde bulunmuştu.

ESERLERİ

Tu (Sen), Roman (1985)

Mirina Kalekî Rind (Yaşlı Rind'in Ölümü) Roman, (1987)

Siya Evînê (Yitik Bir Aşkın Gölgesinde) Roman, (1989)

Rojek ji Rojên Evdalê Zeynikê (Abdalın Bir Günü), Roman (1991)

Destpêka Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatına Giriş), İnceleme (1992)

Hêz û Bedewiya Pênûsê (Kalemin Gücü ve Görkemi), Denemeler (1993)

Mirina Egîdekî (Bir Yiğidin Destanı), Destan-Ağıt (1993)

Världen i Sverige (Tüm Dünya İsveç'te), Edebiyat Antolojisi, M. Grive ile birlikte (1995)

Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyat Antolojisi), Antoloji, iki cilt (1995)

Bîra Qederê (Kader Kuyusu), Roman, (1995)

Nar Çiçekleri, Deneme (1996)

Ziman û Roman (Dil ve Roman), Söyleşiler (1997)

Bir Dil Yaratmak, Söyleşiler (1997)

Dengbêjlerim, Deneme (1998)

Ronî Mîna Evîne - Tarî Mîna Mirinê (Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık), Roman (1998)

Zincirlenmiş Zamanlar Zincirlenmiş Sözcükler, Deneme (2002)

Dicle'nin Sesi I - Hawara Dîcleyê (Dicle'nin Yakarışı), Roman (2002)

Diclenin Sesi II - Dicle'nin Sürgünleri, Roman (2003)

Ruhun Gökkuşağı, Anlatı (2005)

Küllerinden Doğan Dil ve Roman, Söyleşiler (2005)

Bir Romanın Hatıra Defteri, Günlük (2007) (MA-HABER MERKEZİ)