ABD'de seçmenler, ülkeyi dört yıl boyunca yönetecek başkan ve Kongre üyelerini belirlemek için sandığa gitti. 5 Kasım sabahı oy verme işlemlerinin başladığı ülkede, sandıkların da kapandı.
ABD seçimlerinde dakika dakika gelişmeler şöyle...
ABD'de Trump'a yakın yayınları ile bilinen Fox News haber kanalı, ABD Başkanlık seçimlerini Cumhuriyetçi aday Donald Trump'ın kazandığını iddia etti. Fox News'ün canlı yayınında, Trump'ın delege sayısı 277, Harris'in delege sayısı 226 olarak görünüyor. Öte yandan, Associated Press (AP) de Trump'ın delege sayısının 267'ye ulaştığını aktardı.
CNN'den Elise Hammond'ın paylaştığı tahmine göre, Trump'ın ABD'nin yeni başkanı olması için sadece dört delege daha kazanmaya ihtiyacı var. Bir aday başkan olmak için 270 delegeye ihtiyaç duyarken, CNN'in tahmine göre, Trump'ın delege sayısı 266, Harris'in delege sayısı ise 188 düzeyinde. CNN, mevcut tahminlerine ilişkin yorumunda, "Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in zafere giden yolu daralıyor" ifadelerini kullandı.
CNN'in tahminine göre, Trump, sonuçların merakla beklendiği salıncak eyaletlerden Pensilvanya'yı da kazanıyor. 2020 yılında yapılan Başkanlık seçiminde, Pensilvanya eyaletini Başkan Joe Biden kazanmıştı. Trump ise 2016 yılında yapılan seçimde, 1988 yılında George H.W. Bush'tan bu yana eyalette kazanan ilk Cumhuriyetçi olmuştu. Pensilvanya'da yerel saatle 20.00'de tamamlanması öngörülen oy kullanma işlemleri mahkeme kararıyla 22.00'ye kadar uzatılmıştı. Kararın teknik arızadan kaynaklandığı belirtilmişti.
The New York Times (NYT) gazetesinin paylaştığı bilgilere göre, kürtaj haklarını korumak için önlemleri oylamak için de sandık başına gidilen dört eyalette söz konusu önlemlere ‘Evet’ oyu çıkarken, benzer bir halk oylamasının yapıldığı beş diğer eyaletteki oylar sayılmaya devam ediyor. Florida’da kürtaj haklarını koruma yönünde çoğunluk sağlanmış olsa da 'Evet' oylarının yüzde 60’ı bulmaması dolayısıyla yeterli çoğunluk sağlanamamış oldu.
CNN'in tahminine göre, Cumhuriyetçi Parti'nin Senato'da çoğunluğu sağlaması bekleniyor. Açılan sandıklar, Cumhuriyetçilerin 51 sandalye ile çoğunluğu sağladığına işaret ediyor. Batı Virginia ve Ohio eyaletlerinde yapılan Senato seçimlerinde Demokrat rakiplerinde olan koltukları kazanan Cumhuriyetçi adaylar Jim Justice ile Bernie Moreno, böylece partilerine iki yeni sandalye getirdi. Bu sonuçlarla Senato'da şu ana kadar Cumhuriyetçiler 51 sandalyeye ulaşırken, Demokratlar 42 sandalye kazanmış durumda.
AP'nin paylaştığı bilgilere göre, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump'ın delege sayısı 248'e yükselirken, Demokrat aday Kamala Harris'in delege sayısı 214 oldu. The New York Times (NYT) gazetesi, Trump'ın seçimi kazanma ihtimalini yüzde 95'in üzerinde gösterirken, seçimleri izlemek için seçim gecesi partisinde toplanan Trump destekçilerinin birbirine sarıldığı, sevinçten zıpladığı ve 'Amerika'yı Yeniden Büyük Kıl' (MAGA) sloganın yer alığı şapkalarını havaya attığı anlar görüntülere yansıdı.
Trump'ın, Flordia'da bulunan yerleşkesine yakın kongre merkezinde zafer konuşması yapmak üzere hazırlık yaptığı bildirildi. Trump'ın ekibinin, Cumhuriyetçi adayın konuşma yapacağı kongre merkezine geçtiği ve hazırlıkların devam ettiği kaydedildi.
AP, Kuzey Carolina'nın ardından Georgia'da da Trump'ın kazandığını ilan etti. Kritik seçim bölgesi Georgia, 'el değiştiren' ilk salıncak eyalet oldu. Trump, Georgia'yı dört yıl önce Joe Biden'a 11 bin 779 oyla kaybetmişti.
Georgia ile beraber, Trump'ın delege sayısı 246'ya yükseldi. AP'ye göre, Harris'in delege sayısı ise 210.
Harris'in seçimi takip ettiği Washington DC’deki Howard Üniversitesi'nde sessizliğin hakim olduğu belirtildi. New York Times'ın (NYT) haberinde, seçimi izleyen kalabalığın Trump'ın Kuzey Carolina zaferiyle beraber 'sessizleştiği' kaydedildi.
Seçim ekibinden yapılan açıklamada, bugün Harris'ın Howard Üniversitesi'ndeki kampanya merkezinde bir konuşma yapmasının beklenmediği aktarıldı. Harris kampanyasının eş başkanı Cedric Richmond, Harris'in yarın bir açıklama yapacağını duyurdu.
ABD'de başkanlık seçimleriyle birlikte gerçekleştirilen Kongre seçimlerinde kullanılan oyların sayımı devam ederken, Temsilciler Meclisi ile Senato'daki yeni dağılımın nasıl olacağı merakla bekleniyor.
CNN'in aktardığına göre Senato'da Cumhuriyetçilerin şu ana kadar 49 koltuğu, Demokratların ise 40 koltuğu var. Her iki tarafın da çoğunluk elde etmesi için 51 koltuğa ihtiyacı var. Seçilenlerin 6 yıllığına görev başına geldiği Senato'da toplam 100 kişi görev yaparken, 50 eyaletin her birinin 2 senatörü bulunuyor. Bu seçimde, Senatodaki 34 sandalyede kimlerin oturacağı belirlenecek.
Temsilciler Meclisi'nde ise dağılım Cumhuriyetçi Pari'nin lehine 178'e 150. Toplam 435 temsilcinin bulunduğu Temsilciler Meclisi'nde, her eyalet nüfusuna oranla temsil ediliyor. Kalabalık nüfusa sahip eyaletler daha fazla temsilciye, düşük nüfuslu eyaletler ise en az 1 olmak üzere daha az temsilciye sahip oluyor.
ABD'de seçimin kaderini belirleyecek salıncak eyaletlerden Kuzey Karolina'da Trump'ın kazandığı belirtildi. 16 delegesi bulunan eyalette seçimlerin Trump lehine sonuçlanmasıyla, eski başkan yeterli delege sayısına biraz daha yaklaşmış oldu. Kuzey Carolina ile beraber Trump'ın delege sayısı 230'a yükseldi.
BAŞKAN SEÇİLMEK İÇİN KAÇ DELEGE GEREKİYOR?
ABD başkanlık seçimlerinde, seçmenler, esas olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor. 'Seçiciler Kurulu' adı verilen bu sistemde her eyalete farklı ağırlıklarla dağıtılmış toplam 538 delege belirleniyor. Bu sayının yarıdan 1 fazlasına yani 270 delegeye ulaşan aday, başkan olmaya hak kazanıyor.
SALINCAK EYALET NEDİR?
ABD'de başkanlık yarışı, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasında süren çekişmeyle birlikte, 'salıncak eyalet' olarak adlandırılan 7 eyaletin seçim sonuçlarına bağlı olarak şekilleniyor.
2024 başkanlık seçimlerinde herkesin Pensilvanya, Georgia, Arizona, Nevada, Michigan, Kuzey Carolina ve Wisconsin'den gelecek sonuçları bekliyor. 270 delegeye ulaşan adayın başkanlığı kazandığı ABD'de, salıncak eyaletlerin toplam 93 delegesi bulunuyor.
1984'teki Ronald Reagan döneminden bu yana Cumhuriyetçi bir başkan adayının seçilmediği Washington eyaletinde, Harris’in kazandığı belirtildi. AP ve CNN’in tahminlerine göre Harris ile beraber Washington’da Demokrat Parti geleneği devam edecek.
Resmi olmayan verilere göre, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Teksas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa, Idaho, Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, California, Washington eyaletleri ve Washington D.C. bölgesinde sonuçlar belli oldu.
Trump, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Texas, Missouri, Utah, Montana, Kansas, Iowa ve Idaho eyaletlerinde 214 delege kazandı.
Demokrat Partinin başkan adayı Kamala Harris ise Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York, Colorado, California, Washington eyaletleri ve Washington D.C. bölgesinden 179 delegeyi hanesine yazdırdı.
Harris'in kazandığı ülkenin en büyük eyaletlerinden California'nın 54 delegesi bulunuyor.
Resmi olmayan verilere göre, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, Güney Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Teksas, Missouri, Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois, New York eyaletlerinde sonuçlar belli oldu.
Trump, Indiana, Kentucky, West Virginia, Florida, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Alabama, Arkansas, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Nebraska, Louisiana, Ohio, Teksas ve Missouri eyaletlerinde 188 delege kazandı.
Harris ise Vermont, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, New Jersey, Delaware, Illinois ve New York eyaletlerinde 99 delegeyi hanesine yazdırdı.
AP'nin yayımladığı resmi olmayan sonuçlara göre, Teksas'taki yarışı Trump önde tamamladı.Trump, Teksas'ta 40 delege kazanmış oldu. Öte yandan, New York, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Louisiana eyaletlerindeki sonuçlar da açıklandı.
New York eyaletinde Demokratların adayı Kamala Harris galip gelirken, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Louisiana eyaletlerini Trump kazandı. Harris, New York'ta 28 delege kazanırken, Trump, North Dakota, South Dakota, Wyoming, Louisiana'da 17 delegeyi hanesine yazdırdı.
Associated Press'in (AP) yayımladığı resmi olmayan verilere göre, Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island, Vermont, West Virginia, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Kentucky, Indiana, Florida, Alabama'da sonuçlar belli oldu.
West Virginia, Tennessee, South Carolina, Oklahoma, Mississippi, Kentucky, Indiana, Florida, Alabama eyaletlerini kazanan Trump, 50 eyaletin 9'unda 95 delegeye ulaştı.
Harris ise Connecticut, Massachusetts, Maryland, Rhode Island ve Vermont'da 35 delegeyi hanesine yazdırdı.
ABD başkanlık seçimlerinde, seçmenler, esas olarak destekledikleri partinin delegelerine oy veriyor.
OYLAR NASIL SAYILIYOR?
ABD'de merkezi bir seçim komitesi yok. Her eyalet oy pusulalarını saymak için kendi sürecini düzenliyor. Yerel yetkililer ve eyalet yetkilileri, seçim sonuçlarını gerçek zamanlı olarak bildiriyor ve haber ajansları bu sonuçları, genellikle istatistiksel tekniklerle birlikte, kazananı tahmin etmek için kullanıyor.
Haber kuruluşları genellikle her oy pusulası sayılmadan ve yetkililer nihai sonuçları açıklamadan önce kazananı ilan ediyor. Bunun nedeni, birçok bölgede tüm oyların sayılmasının genellikle günler ya da haftalar alması ve genellikle kısmi sonuçların kazananı matematiksel olarak belirlemek için yeterli olması. Bununla birlikte, adaylar birbirine çok yakın olduğunda, haber ajansları genellikle kesin sonuçlar verilene kadar kazananı ilan etmek için bekliyor. İlk sonuçlar sandıklar resmi olarak kapanana kadar bildirilmiyor.
60. başkanlık seçimlerinde doğu yakasındaki oy kullanma işlemleri tamamlanmaya başladı. Toplam 16 eyalet ile Washington DC'deki sandıklar kapandı.
En kritik eyaletlerin başında gelen Pensilvanya'da oy kullanma işlemlerinin 2 saat uzatıldığı bildirildi. Pensilvanya'da yerel saatle 20.00'de tamamlanması öngörülen oy kullanma işlemleri mahkeme kararıyla 22.00'ye kadar uzatıldı. Kararın teknik arızadan kaynaklandığı belirtildi.
Demokrat Parti'nin başkan adayı Harris de galip geldiği Vermont eyaletinde 3 delege kazandı. AP'ye göre durum şu an Trump lehine 19-3.
ABD'de Indiana ve Kentucky eyaletlerinin bazı bölgelerine sandıklar kapandı, oylar sayılmaya başladı. Associated Press'in (AP) yayımladığı resmi olmayan verilere göre, Cumhuriyetçi Partinin başkan adayı Donald Trump, Indiana ve Kentucky'de yarışı önde tamamlayarak 19 delegeyi hanesine yazdırdı.